برگزیده آثار فرانتز لیست

فرانتس لیست (به آلمانی: Franz Liszt)‏ (تلفظ آلمانی: [lɪst]) (به مجاری: Ferencz Liszt، و امروزه: Ferenc Liszt) (زادهٔ ۲۲ اکتبر ۱۸۱۱ در شوپرون، مجارستان، اتریشِ کنونی – درگذشتهٔ ۳۱ ژوئیهٔ ۱۸۸۶ در بایرویت، بایرن، آلمان) آهنگساز دورهٔ رمانتیک، نوازندهٔ پیانو، تنظیم‌کننده، معلم موسیقی، و نویسندهٔ اهل مجارستان بود.

در ۱۸۱۱ در دهکدهٔ کوچکی به نام دوبوریان نزدیک شوپرون در مجارستان، که امروزه محل شهر رایدینگ در اتریش کنونی است، به دنیا آمد. پدرشآدام لیست ‏(en)‏‏ (۱۷۷۶–۱۸۲۷) و پدربزرگش مشاور املاکِ دربار کنت استرهازی و هر دو نوازنده بودند. پدربزرگ، پیانو، ویولن و ارگ می‌زد، و پدر، علاوه بر پیانو، نوازندهٔ ویولنسل و گیتار نیز بود.

لیست، نوازندگی پیانو را از هفت سالگی نزد پدر آموخت و از هشت سالگی در جشن‌ها و مهمانی‌های محلی هنرنمایی می‌کرد. با همین هنرنمایی‌ها بود که تنی چند از متمولان زادگاهش برآن شدند تا هزینهٔ آموزش موسیقی کودک با استعداد را در وین تأمین کنند، در ۱۸۲۰ که فقط ۹ سال داشت، نخستین کنسرت خود را در ادنبرگ، در همان حوالی املاک استرهازی اجرا کرد، در سال ۱۸۲۱، یعنی همان سالی که ناپلئون مُرد، لیست وارد دومین دههٔ عمر خود شد که سر آغاز دومین مرحلهٔ زندگی‌اش هم گردید، لیست در دهمین سال از عمر خودش، مجارستان را ترک گفت و تا سی سالگی به آنجا بازنگشت، با این همه شرایط آغازین، اثرات عمیقی روی او گذاشته بود، آدام لیست پدر فرانتس تصمیم گرفته بود که فرزندش را به شهرهای آلمان، پاریس و حتی لندن ببرد، فرانتس در مونیخ، اشتوتگارت، و استراسبورگ نوازندگی کرد و با همان کنجکاوی و همان کف زدن‌ها که موتسارت شصت سال پیش، مورد استقبال قرار گرفته بود، تحسین شد ولی این تفاوت وجود داشت که لیست ۱۲ساله بود و دوبرابر سن آن موقعِ موتسارت را داشت و کشش نوشتن موسیقی را به خوبیِ اجرای کنسرت نداشت.

دوران جوانی و سفرها

فرانتس لیست در این زمان نزدیک به سی سال داشت و در اوج مهارت نوازندگی‌اش قرار داشت، او در تاریخ موسیقی کلاسیک نخستین هنرمندی است که جرأت کرد کنسرت کامل با ساز تنها برگزار کند و محبوبیتی در حد ستارگان موسیقی پاپ و راک امروزی را در قرن نوزدهم تجربه کند.

سال‌های پایانی